Vlaanderen zakt dramatisch ver weg in onderwijsranking
Leerlingen in het vierde leerjaar hebben voor begrijpend lezen een leerachterstand van maar liefst tien maanden opgelopen ten opzichte van 2006. Dat blijkt uit de resultaten van het internationale PIRLS-onderzoek dat om de vijf jaar afgenomen wordt. Het Vlaams Belang reageert bijzonder verontrust op de cijfers en roept minister van Onderwijs Ben Weyts op om onmiddellijk actie te ondernemen. “Alle educatieve voorsprong die we in Vlaanderen hadden, lijkt weggesmolten als sneeuw voor de zon”, reageert Vlaams Parlementslid Jan Laeremans (Vlaams Belang). “Taal en lezen is de basis van alles, binnen 10-15 jaar dreigen we dus gewoonweg met een hele generatie volwassen laaggeletterden te zitten.”
In het kader van PIRLS worden in vijfjaarlijkse cycli toetsen begrijpend lezen afgenomen bij leerlingen uit het vierde leerjaar lager onderwijs. In 2021 werden de afnames georganiseerd van nieuwe proeven waar in Vlaanderen ruim 5.000 leerlingen aan deelnamen. De resultaten van de Vlaamse leerlingen blijken echter rampzalig. Na de daling van 22 punten tussen 2006 en 2016 dalen we nu opnieuw met 14 extra punten. Het duurt nu 10 maanden langer vooraleer een 10-jarig kind even goed leest als een kind in 2006. Dat is bijna een schooljaar vertraging op 4 leerjaren. Een te grote groep leerlingen (6 procent) haalt het lage niveau niet. Slechts een zeer kleine groep kan op hoog niveau lezen.
“Meer inzetten op taalbeschouwing en grammatica, meer expliciete woordenschatinstructie, gebruikmaken van rijke teksten en vooral spelling terug op het menu zetten”
Deze daling is ook in internationaal opzicht een bijzonder ernstige daling. Vlaanderen is één van de sterkste dalers, onder de West-Europese landen dalen enkel Finland en Nederland nog sterker. “Vroeger stonden we aan de wereldtop”, zegt Laeremans. “Vandaag scoren we in vergelijking met alle deelnemende landen onder de mediaan. De gevolgen hiervan zullen niet uitblijven. Alle educatieve voorsprong die we in Vlaanderen hadden lijkt weggesmolten als sneeuw voor de zon. Taal en lezen is de basis van alles, binnen 10-15 jaar dreigen we dus gewoonweg met een hele generatie volwassen laaggeletterden te zitten.”
Het onderzoek wijst opnieuw ook op de grote rol van sociale achtergrond en thuistaal. Vooral een andere thuistaal dan het Nederlands is hier een doorslaggevende factor. 33 procent van de leerlingen spreekt immers nooit of amper Nederlands thuis. Ook toont het onderzoek dat veel kinderen in Vlaanderen thuis in een ongunstig leesklimaat leven. Slechts 27 procent van de Vlaamse kinderen lezen met hun ouders boekjes of spelen woordspelletjes voor ze van start gaan in de lagere school. “Er zijn dus veel werkpunten voor de scholen en het onderwijsbeleid”, vervolgt Laeremans. “Meer inzetten op taalbeschouwing en grammatica, meer expliciete woordenschatinstructie, gebruikmaken van rijke teksten en vooral spelling terug op het menu zetten.”
“Deze cijfers kunnen niet los van het migratiebeleid van de afgelopen jaren gezien worden”
Momenteel zijn de nieuwe eindtermen basisonderwijs nog in opmaak. In het regeerakkoord kondigde onderwijsminister Weyts al aan dat deze “ambitieus met een bijzondere aandacht voor Nederlands, Frans, wiskunde, wetenschappen en techniek” zouden zijn. “Maar wij vrezen dat men hier toch op de rem zal moeten staan door het precedent dat geschapen is met de eindtermen voor de tweede en derde graad secundair onderwijs die teruggefloten werden door het Grondwettelijk Hof en vervangen worden door eindtermen die volgens verschillende onderwijsexperten veel minder ambitieus zijn”, waarschuwt Laeremans. “De vraag is dus in hoeverre dit zoden aan de dijk zal brengen. Maar scholen moeten ook zelf inzetten op de aanwezigheid van boeken in de klas en vooral hoge verwachtingen stellen aan hun leerlingen.”
Volgens het Vlaams Belang kan er ook niet naast het migratiebeleid van de afgelopen jaren gekeken worden. “Wie dat ontkent, is ziende blind”, besluit het Vlaams Parlementslid. “Buiten een strenger migratiebeleid moeten we eindelijk eens strenge bindende eisen stellen aan niet-Nederlandssprekenden die hier al zijn. We zien nog dat heel veel allochtonen die hier al jaren wonen geen enkele moeite doen om hun kinderen het Nederlands te leren. Te veel kinderen die het Nederlands niet onder de knie hebben, worden gewoonweg zonder meer in ons onderwijs gedropt. Dit kan zo niet verder!”
