Vage voornemens Vlaamse regering geen oplossing voor onderwijs in polycrisis
Vlaamse leerlingen scoren rampzalig ondermaats voor wiskunde en wetenschappen, zo tonen de vandaag gepubliceerde TIMSS-resultaten, een internationaal vergelijkend onderzoek dat het niveau meet bij kinderen van het vierde leerjaar. We gaan er flink op achteruit ten opzichte van de vorige afname, maar ook internationaal inzicht zijn we de zwakste leerling van de klas. “Ons onderwijs verkeert in een polycrisis”, zegt Vlaams Parlementslid Roosmarijn Beckers (Vlaams Belang). “Ondanks de beloftes dat hij de onderwijstanker zou keren, heeft vijf jaar onderwijsbeleid onder minister Ben Weyts (N-VA) geen enkele kentering ingezet. Het valt ten zeerste te betwijfelen of die er met zijn opvolgster Zuhal Demir (N-VA) wel zal komen, gezien het gebrek aan visie op onderwijs en het gebrek aan samenhang binnen deze regering.”
De internationale TIMSS-studie die werd afgenomen in 2023 toont dat het niveau van Vlaamse lagereschoolkinderen opnieuw sterk gedaald is. Deze bevindingen liggen ook in lijn met de niveaudaling die het PIRLS 2021-onderzoek al vaststelde voor lees- en taalvaardigheid bij dezelfde doelgroep. “De situatie was al ernstig en lijkt enkel erger te worden”, reageert Beckers. “Wiskundige en wetenschappelijke geletterdheid zijn niet enkel de basis voor STEM-vakken, maar hangen ook sterk samen met analytisch vermogen wat je in ieder domein nodig hebt. Dit is dus enorm schadelijk voor de toekomst van onze welvaart in Vlaanderen.”
Volgens het Vlaams Belang-parlementslid verkeert het Vlaamse onderwijs in een polycrisis. Dat heeft meerdere oorzaken volgens Beckers. “postmoderne onderwijsideologieën die aanvankelijk als innovatief werden gepresenteerd bleken eigenlijk contraproductief”, aldus Beckers. “Het idee dat leren vooral leuk moest zijn en dat welbevinden belangrijker werd dan presteren, heeft bijgedragen aan een lagere lat. Tegelijkertijd is er een enorme toename van anderstalige leerlingen door de aanhoudende massamigratie en heeft een recordaantal leerlingen hoge leer- of zorgbehoeften. Gedragsproblemen en de toegenomen maatschappelijke taken die aan scholen worden toegewezen verergeren de situatie. Het lerarentekort, zowel kwantitatief als kwalitatief, is een groeiend probleem door de hoge uitstroom uit het beroep en de verminderde kwaliteit van de lerarenopleidingen. Al deze factoren beïnvloeden elkaar en versterken elkaar ook. Ons onderwijs zit in een polycrisis. Onze samenleving zit in een intensieve verandering die duidelijke en verstrekkende gevolgen heeft voor ons onderwijs, waarop het beleid en het veld onvoldoende een adequaat antwoord kunnen bieden.
“De noodzakelijke grondige hervormingen zijn er onder Weyts niet gekomen”
Minister Weyts zei bij zijn aantreden in september 2019 dat hij “het roer van de tanker zou omgooien” en erna dat we met ons onderwijs “een remontada moeten inzetten”. “Daar is dus duidelijk nog niks van gekomen. Weyts z’n grootste verwezenlijking, de Vlaamse Toetsen, waren inderdaad een nodig meetinstrument, maar ze zijn een project van lange adem en zullen op zich de kwaliteit niet verbeteren. De nodige kwaliteitsinjecties ontbraken”, zegt Beckers. “Nochtans had hij daartoe de Commissie Beter Onderwijs met aan het hoofd Philip Brinckman opgericht, maar drie jaar na de oplevering van hun rapport blijkt slechts een kleine minderheid van hun 58 remedies effectief gerealiseerd.” Ook inzake het lerarentekort was het beleid onvoldoende, aldus Beckers. “Daar heeft hij voor de hand liggende maatregelen genomen die vooral het laaghangend fruit geplukt hebben, maar noodzakelijke grondige hervormingen zijn er niet van gekomen. Die heeft hij dan weer geparkeerd bij een andere commissie, namelijk die onder leiding van Dirk Van Damme, om zo de hete aardappel over de legislatuur te tillen.”
Beckers zegt ook met de huidige regering weinig hoop te hebben. “Ondanks het feit dat het urgentiegevoel enorm gegroeid is, zie ik weinig aanknopingspunten om positief te zijn. Het Regeerakkoord zit vol mooie missverkiezingsbeloftes, maar blinkt uit in vaagheid en gebrek aan achterliggende visie. Niet zo moeilijk aangezien de regeringscoalitie onderwijsideologisch eigenlijk een heterogeen amalgaam is. Minister Demir heeft tot nu toe op geen enkele van onze vragen inzake concrete operationalisering kunnen antwoorden. Het is duidelijk dat ze twee maand na aantreden nog altijd de nodige bagage mist. Tegelijkertijd heeft ze in die twee maand wel al driemaal het onderwijsveld en haar coalitiepartners tegen zich in het harnas gejaagd. Naast voeling met het veld, mist ze eigenlijk ook de nodige tact en praktische wijsheid om de neuzen in dezelfde richting te krijgen.”
Het Vlaams Belang roept de regering op om het curriculum van het basisonderwijs te versterken door te focussen op de kern en leraren te professionaliseren inzake efficiënte wiskunde-didactiek. Het lerarenberoep moet aantrekkelijker gemaakt worden door een hervorming van het lerarenstatuut, het reduceren van de planlast en een Vlaanderenbreed beleid inzake het aanpakken van gedragsproblemen. Daarnaast pleit de partij voor een doelgerichter en efficiënter GOK-beleid, een intensievere en aanklampende aanpak jegens anderstalige leerlingen en hun ouders, en een betere begeleiding voor leerlingen met hoge leer- en zorgnoden.
