Investeringspact EU-China: “Een maat voor niets?”

Naar verwachting zal China in 2028 de Verenigde Staten van de troon stoten als grootste economische macht. Ondanks de vertraging van de Westerse economieën door de pandemie is China is al langer aan die opmars bezig. De communistische dictatuur slaagde erin met een handige muntdevaluatie “made in China” op goedkoop te laten rijmen. Al snel kocht de hele wereld Chinees. Het collectivisme werd opzijgeschoven voor staatskapitalisme.

Sinds eind jaren ‘80 boekt China grote overschotten op zijn handelsbalans. Ongeveer even lang boeken Westerse landen grote tekorten op hun handelsbalans met China. Deze tekorten hebben wel degelijk een impact op onze toekomst. Globalisten hebben het zelden over de perverse effecten van dit langdurig onevenwicht. En dit tekort valt samen met de ontwikkeling van strategische afhankelijkheden: de coronapandemie maakte dit op bijzonder pijnlijke wijze zichtbaar.

Sluw China schept ongelijk speelveld

De succesverhalen van Europese ondernemingen die er gouden zaken doen verdienen enige nuance: door de decennialange overdracht van Westerse technologie en het kopiëren van intellectuele eigendom zijn Chinese ondernemingen, geduchte concurrenten geworden op de thuismarkt. Waar high-tech oorspronkelijk uit de VS kwam, steekt China ook op dat domein de hele wereld de loef af. Het Huawei-verhaal is slechts een van de vele voorbeelden. In het Westen dacht men lang de productie uit te besteden, maar onderzoek en ontwikkeling hier te houden. Helaas. In China dient de economie het nationaal belang, en zo goed als elke strategische sector is er bijzonder competitief geworden.

Waar Chinese ondernemingen met staatssteun de ene sector na de andere in het Westen inpalmen, bemoeilijkt de Chinese regering de toegang tot haar interne markt voor buitenlandse bedrijven en investeerders. Zo ontstaat een ongelijk speelveld, waarbij de open westerse economie het moet afleggen tegen het gesloten, Chinese systeem. Het handelsbeleid van China is uiteraard ingegeven door de wil om de afhankelijkheid van Westerse bedrijven en technologie te verminderen. Vandaag is de situatie volledig omgekeerd.

Amerikaans protectionisme

President Trump heeft China de wacht aangezegd met maatregelen die de Chinese spionage - onder andere via telecominfrastructuur - aan banden moet leggen, de maakindustrie terug naar de States moet halen en komaf maakt met nadelige vrijhandelsakkoorden. De politieke elites in de EU doen dat echter af als voorbijgestreefd protectionisme.

Duitse pletwals

Terug naar de EU en het investeringsverdrag met China. Officieel luidt het dat dit verdrag - dat de lappendeken aan bilaterale handelsovereenkomsten tussen EU-lidstaten en China moet vervangen -  aan een aantal verzuchtingen van de EU tegemoetkomt, en de belangrijkste hinderpalen wegneemt die Europese ondernemingen en investeerders op de Chinese markt ondervinden. Tegelijk dienen passages als die over de arbeidsrechten in China het speelveld verder te effenen.

Afgaand op de mededelingen van de Europese Commissie en die van de Chinese propaganda, is het allemaal rozengeur en maneschijn. De Unie kiest niet voor confrontatie in een handelsoorlog, maar voor partnerschap - zo heet het. Verschillende experts hebben echter al een resem bedenkingen geuit waaruit blijkt dat de Commissie het misschien toch niet zo handig speelde en dat er van haar ambities niet veel in huis komt.

Zo is er de timing: na zeven jaar onderhandelen is het verdrag uiteindelijk snel bedisseld. Vanwaar opeens die haast? Het Duits voorzitterschap loopt op z’n eind en Merkel blijkt de Commissie gebruikt te hebben om de machtige Duitse auto-industrie te bedienen, die binnen de elektrificatie van de automobielsector, miljarden in China wil investeren. Er kwamen ook bezwaren van Polen, Italië, Spanje en België over de Duitse pletwals, die zeker de kleinere lidstaten nauwelijks bij het overleg betrok en al zeker geen rekening hield met hun opmerkingen.

EU en Vlaanderen zijn gezien

Door de overhaaste maneuvers om toch maar de Duitse agenda door te drukken, hebben de EU-onderhandelaars een aantal niet onbelangrijke punten over het hoofd gezien. China stelt immers niet alle sectoren open maar behoudt een nagenoeg volledige toegang tot de EU-markt. In heel wat hoogtechnologische sectoren domineren Chinese spelers de markt en zijn Europese bedrijven weggeconcurreerd of overgenomen. Het verdrag komt daar rijkelijk te laat. China verbindt zich tot een aantal vage voornemens wat betreft de opening van de financiële sector, de subsidies aan ondernemingen in cruciale sectoren, de rol van staatsbedrijven, arbeidersrechten en dwangarbeid, om er maar enkele op te noemen. Het verdrag bevat geen enkele bindende voorwaarde om het lot van de vervolgde en in gigantische concentratiekampen opgesloten Oeigoeren te verbeteren.

Op de digitale top waarop dit akkoord goedgekeurd werd, waren enkel Duitse en Franse regeringsleiders, Angela Merkel en Emmanuel Macron, Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en secretaris-generaal van de Communistische Partij van China, Xi Jinping aanwezig. Dat zegt veel over het respect voor de kleinere lidstaten. 

Dit verdrag op maat van grote consortia in de automobielindustrie zal niets veranderen aan de toenemende dominantie van China in alle strategische sectoren. Het zal de bikkelharde concurrentie die onze ondernemingen ook in hun thuismarkt ondervinden van Chinese bedrijven die met dwangarbeid, erbarmelijke arbeidstoestanden, onbestaande milieunormen en ongebreidelde staatssteun, niet verminderen. In alle opzichten is dit zogenaamd Investeringsverdrag een maat voor niets voor de Europese en Vlaamse ondernemingen.

China lacht met EU

Tegelijk verspeelt de Commissie elk moreel krediet met dit zwaktebod. Xi Jinping schafte de democratie in Hong Kong af, nauwelijks een week na de goedkeuring van dit akkoord. In tegenstelling tot het Verenigd Koninkrijk dat na de Brexit wel in staat blijkt tot harde taal en maatregelen, blijft de EU-elite, die anders altijd de mond vol heeft van mensenrechten en democratie, oorverdovend stil. Dit verdrag geeft China de mogelijkheid om zijn nationale belangen verder te dienen op de kosten van onze economie. De Chinese buit is binnen.