Beperkte stijging van zij-instromers: “Geen duurzame oplossing voor het lerarentekort”
Het Vlaams Belang relativeert de hoerastemming van onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) inzake de stijging van het aantal zij-instromers in het onderwijs als wonderoplossing voor het lerarentekort. Zij-instromers zijn degenen die de overstap maken van de privésector naar het onderwijs. Vorig schooljaar waren er 2.818 zij-instromers, 15 procent meer dan het jaar ervoor - zo blijkt uit cijfers die zondag werden vrijgegeven. “Dit is nog altijd onvoldoende om het lerarentekort op een duurzame wijze weg te werken”, zegt Vlaams Parlementslid Jan Laeremans (Vlaams Belang). De partij pleit voor middelen om jonge startende leraren in het onderwijs te houden zoals de inzet van hybride leraren.
Van die 2.818 zij-instromers trokken er 1.609 naar het secundair onderwijs, 679 gingen voor een job in het basisonderwijs en 228 zij-instromers vloeiden naar de hogescholen. In september 2020 is de loondrempel voor nieuwe zij-instromers in algemene knelpuntvakken (zoals Frans en wiskunde) aangepast waardoor ze tot 8 jaar anciënniteit uit hun eerdere sector valoriseren. Voordien was dit enkel mogelijk voor praktische knelpuntvakken waar men tot 10 jaar anciënniteit kon meenemen. Ook voor hen werd dit opgetrokken waardoor ze nu tot 18 jaar ervaring kunnen laten meetellen.
“Het is geen evidentie dat al die huidige zij-instromers ook allemaal zullen blijven”
Volgens het Vlaams Belang is deze stijging van zij-instromers geen verrassing gezien zij nu betere looncondities krijgen dan voordien. “Je hebt echter naast de permanente gevolgen ook te maken met een eenmalige boost door het aankondigingseffect”, reageert Laeremans. “Een stijging met 15 procent in het licht van de inspanning is ook niet zo veel. Vooral als je kijkt naar hoeveel er budgettair voor voorzien was, had de regering er zelf ook meer van verwacht.” In de begrotingsaanpassing 2021 was er immers een significante compensatie van 3,9 miljoen euro, middelen die bij de begrotingsopmaak voorzien waren op de loonkredieten voor basis- en secundair onderwijs binnen deze nieuwe beleidsmaatregel. Er bleek hiervoor dus veel minder budget nodig dan de regering verwacht had bij de begrotingsopmaak 2021.
Toch verkoopt Weyts dit nu als een grote goednieuwsshow. “Het is al wel een kleine stap, maar het zal het grote lerarentekort niet oplossen”, argumenteert Laeremans. Recent klonk het nog dat het tekort voor het nakend schooljaar nog nooit zo groot was en dat Vlaamse scholen nog maar liefst 1.900 leraren zoeken om in september te starten. Het Vlaams Belang blijft vooral voorzichtig met toekomstige prognoses. “Weyts hoopt dat deze stijging zij-instromers zich nu doorzet, maar wij betwijfelen dit. De condities om in het onderwijs te stappen waren afgelopen jaar dan ook vrij gunstig, ook gezien de economische krimp in andere sectoren vanwege de pandemie. Maar wat als post-corona de economie weer volledig aantrekt en er elders aantrekkelijkere vacatures komen?”, vraagt Laeremans.
“Het grote probleem blijft dat er wel genoeg pas afgestudeerde leraren zijn, maar dat er daarvan te veel het onderwijs verlaten. In het secundair onderwijs is dit bijna 4 op de 10 leraren in vijf jaar”, besluit Laeremans. “We moeten dus blijven inzetten op het milderen van de ‘push-factoren’ die - vooral jonge - leraren uit het onderwijs duwen.” Onderzoek van de OESO heeft bovendien aangetoond dat sterke lerarenprofielen meer variatie willen in hun job, dus moeten er middelen komen om de vlakke loopbaan tegen te gaan. “Dat kan door meer ‘hybride leraren’, die zowel lesgeven als nog een (beperkte) functie hebben in een bedrijf of relevante dienst.”
