Kunstwerkennorm' kostte 6,5 miljoen euro op 5 jaar tijd

De Vlaamse wetgeving die verplicht dat de overheid kunstwerken koopt elke keer het een gebouw neerzet of subsidieert voor minstens 30 procent - de Kunstwerkennorm - kostte 6,5 miljoen euro op vijf jaren tijd. Dat blijkt uit informatie van minister-president, tevens bevoegd voor Cultuur, Jan Jambon (N-VA) op vraag van Vlaams Belang-fractieleider in het Vlaams Parlement Chris Janssens. "Onverantwoord in in tijden van besparingen en tekorten."

Een Vlaams decreet van 23 december 1986 verplichtte dat bij elke realisatie van een Vlaams overheidsgebouw (of een gebouw dat voor minstens 30 procent gesubsidieerd wordt door de Vlaamse Gemeenschap) een bepaald percentage moest besteed worden aan kunstwerken. Het Vlaams Belang formuleerde reeds in 2015 kritiek op deze kunstwerkennorm. In tijden van besparingen en begrotingstekorten – die zich toen ook voor het eerst op Vlaams niveau begonnen voor te doen – was de toepassing van deze percentageregeling volgens de partij immers onhoudbaar geworden.

Een nieuw decreet ‘Kunst in opdracht’ van 1 maart 2019 verving vervolgens het oude percentagedecreet. Het moest een einde maken aan discussies over het toe te passen percentage – het werd in de praktijk enkel in de zorgsector behoorlijk toegepast – en moest meer kans bieden aan graffiti, digitale kunst en jonge kunstenaars, maar het principe van het decreet van 1986 werd niet in vraag gesteld. Voortaan moest kunst vast deel uitmaken bij elke nieuwe brug, tunnel, sporthal, ziekenhuis of school die gebouwd wordt met minstens 30% steun van de Vlaamse overheid. Het percentage dat geïnvesteerd moet worden in kunst hangt daarbij af van de totale kostprijs van het te realiseren gebouw. Voor projecten tot 1 miljoen euro gaat het om niet minder dan 1,5% van de bouwkost. Het percentage daalt trapsgewijs naar 0,25% bij projecten met een bouwkost van meer dan €100 miljoen. Tijdens de periode 2015-2019 werd in dit kader €6.487.324,10 besteed aan 171 kunstwerken. Volgens het Vlaams Belang gaat het om onverantwoord veel geld in deze budgettair krappe tijden.

Vlaams Belang: "Waarom wordt overal bespaard, maar blijft men cadeau's als de Kunstwerkennorm uitdelen?"

“Bijna 6,5 miljoen euro is gigantisch veel geld”, aldus Chris Janssens. “Aan sommige kunstwerken die in het kader van deze kunstwerkennorm opgedrongen worden hangt een prijskaartje van tien- tot zelfs honderdduizenden euro’s. Mij lijkt het eerder prioritair om ervoor te zorgen dat er in rusthuizen voldoende personeel aanwezig is dan dat er kunst in de gang hangt. Mij lijkt het belangrijker dat gegarandeerd wordt dat goede materialen gebruikt worden bij de bouw van een brug dan dat er dure, met belastinggeld gefinancierde, graffiti op de brug wordt gespoten. In plaats van de bevolking, ons onderwijs en de welzijnssector weer een reeks besparingen in de maag te splitsen, zou de overheid – de Vlaamse regering dus – beter zélf besparen waar het kan. Ik roep minister-president Jan Jambon op om deze onzinnige kunstwerkennorm af te schaffen. Dat levert alvast miljoenen op.”

“Dit betekent uiteraard niet dat er niet in kunst geïnvesteerd mag worden”, vult Janssens aan, “Kunst is en blijft belangrijk, maar de tering moet naar de nering gezet worden en verdere aanpassing van dit decreet dringt zich dus op. Om kunstenaars toch alle kansen te blijven bieden stelt Vlaams Belang een alternatief voor: het uitbouwen van een samenwerking met kunstscholen en -academies. Zij kunnen, bijvoorbeeld met tijdelijke exposities in openbare gebouwen, meewerken aan de verspreiding van kunst bij het grote publiek. Dit biedt duidelijk een win-winsituatie: kunstscholen en -academies kunnen hun studenten naambekendheid bij het grote publiek bezorgen en de overheid kan besparen op deze exuberante factuur.”

Specifiek voor Limburg ging het de voorbije 5 jaren om 15 kunstwerken voor een totaalbedrag van €1.249.727,56.

Top 10 duurste kunstwerken (waarvan 3 in Limburg)

1. Glaskunst in Algemeen Ziekenhuis Sint-Maarten in Mechelen: 832.081 euro (2018)
2. Glaskunst bij Campus Sint-Jan en Sint-Barbara in Genk: 586.548 euro (2015)
3. ‘Wand’ bij Sint Jozefskliniek in Bornem: 270.080 euro (2016)
4. Sculptuur in Algemeen Ziekenhuis Maaseik: 248.500 euro (2017)
5. Sculptuur Trefcentrum Y VUB in Elsene: 140.000 euro (2019)
6. ‘Grote vitrine’ bij Hostel ‘H’ in Hasselt: 108.900 euro (2015)
7. Glaskunst bij Woonzorgcentrum Westervier in Assebroek: 102.651 euro (2015)
8. Sculptuur in Psychiatrisch Ziekenhuis Brugge: 100.000 euro (2019)
9. “Hole in the sea” in  ‘De Ploate’ te Oostende: 100.000 euro (2016)
10. Klimstructuren op trap geïnspireerd op deconstructivisme in Meise: 97.239,11 euro (2019)

Kunstwerken in Limburg

1. ‘Installatie’ in Rusthuis ‘Vinkenhof’ te Houthalen: 41.322,31 euro (2015)
2. Mozaïek voor OCMW Borgloon: 10.950,77 euro (2015)
3. Glaskunst in Ziekenhuis Genk: 586.548 euro (2015)
4. Glaskunst in Psychiatrisch Centrum te Genk: 65.480,99 euro (2015)
5. Sculptuur in Centrum voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning te Genk: 8.639,13 euro (2015)
6. ‘Installatie’ in nieuwbouw voor ambulante diensten en dagcentrum te Houthalen-Helchteren: 20.893,06 euro (2015)
7. Vitrine in Hostel ‘H’ te Hasselt: 108.900 euro (2015)
8. Muurschildering in kinderdagverblijf te Wellen: 66.343,30 euro (2016)
9. Muurschildering in woonzorgcentrum Salvator te Hasselt: 41.000 euro (2017)
10. Sculptuur in Algemeen Ziekenhuis te Maaseik: 248.500 euro (2017)
11. ‘Wand’ in tehuis voor niet-werkenden te Maaseik: 5.750 euro (2017)
12. Meubilair in kinderdagverblijf te Genk: 13.000 euro (2017)
13. Lichtinstallatie in dienstencentrum te Heusden-Zolder: 26.400 euro (2017)
14. Sculptuur in CAW te Sint-Truiden: 6.000 euro (2018)
15. Lichtbak in Hostel ‘H’ te Hasselt: prijs onbekend (2018)

Lees ook:
https://www.vlaamsbelang.org/begroting-regering-jambon-hardwerkende-vlaming-koud-gepakt/